Theo điều tra đánh giá về nguồn tài nguyên dược liệu tự nhiên của Việt Nam hiện có 3.948 loài cây thuốc, 408 loài động vật làm thuốc, 75 khoáng vật và 52 loài tảo biển lớn; trong đó có 206 loài còn trữ lượng tương đối lớn thuộc 50 vùng tại 22 tỉnh miền núi như Lào Cai, Yên Bái, Phú Thọ, Hà Giang… với tổng trữ lượng khai thác hàng năm là 121.000 tấn.

Nằm ở phía đông bắc thị xã Sa Pa, với địa hình chủ yếu là đồi núi, Tả Phìn là nơi lưu giữ và bảo tồn nhiều loài cây thuốc quý hiếm có giá trị kinh tế cao của nước ta. Cộng đồng người Dao đỏ sinh sống tại đây từ lâu đời và nắm giữ rất nhiều tri thức truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ về sử dụng các nguồn nguyên liệu tự nhiên  để chăm sóc da, thư giãn, giảm đau nhức, đặc biệt là các bài thuốc cho phụ nữ sau sinh và giảm đau khớp…

Trong các tri thức truyền thống đó, Thảo dược tắm là một trong những tri thức truyền thống của người Dao đỏ tại Tả Phìn đã nổi tiếng và được ghi nhận bởi nhiều du khách đến Sa Pa. Trước đây, việc khai thác và sử dụng thảo dược tắm chỉ với mục đích cho gia đình, tuy nhiên, thời gian gần đây thảo dược tắm không còn giới hạn trong phạm vi gia đình, cộng đồng mà đã bắt đầu được thương mại hóa ra ngoài. Nhiều cơ sở kinh doanh tắm lá thuốc mọc lên khắp nơi với nhiều tên gọi khác nhau như “thuốc tắm Dao đỏ”, “nước tắm Sapa”…Ngoài nguồn gốc không rõ ràng, chất lượng thuốc tắm cũng chưa được kiểm chứng khiến người tiêu dùng không yên tâm khi sử dụng.

Hoạt động phân loại, chuẩn bị thảo dược tắm của người Dao đỏ tại xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa

Nhằm bảo vệ nguồn tài nguyên cây thuốc cũng như tri thức truyền thống của người Dao đỏ tại xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai, đồng thời tạo sinh kế bền vững cho cộng đồng và là cơ sở cho việc phát triển du lịch tại địa phương, được sự hỗ trợ của Dự án ABS, hồ sơ đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận “Thảo dược tắm Dao đỏ Tả Phìn” đã được xây dựng và được UBND xã Tả Phìn nộp tại Cục sở hữu trí tuệ ngày 27 tháng 7 năm 2020.

Quy chế quản lý và sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Thảo dược tắm Dao đỏ Tả Phìn” được xây dựng gồm 09 Chương, 29 Điều và 01 Phụ lục nhận diện thương hiệu. Quy chế đã đưa ra những quy định về phạm vi, đối tượng, quyền lợi và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân trong quản lý, sử dụng nhãn hiệu và quy trình cấp thu hồi văn bản sử dụng Nhãn hiệu chứng nhận.

Thảo dược tắm của người Dao đỏ Tả Phìn có tiềm năng phát triển rất lớn, đây không chỉ đơn thuần là phương pháp chăm sóc sức khỏe của cộng đồng tại đây mà còn là một yếu tố cấu thành nên bản sắc văn hóa của người Dao đỏ trong khu vực. Việc đăng ký Nhãn hiệu chứng nhận “Thảo dược tắm Dao đỏ Tả Phìn” là cần thiết để bảo tồn nguồn gen cây thuốc bản địa và các tri thức của cộng đồng người Dao đỏ, tạo cơ sở cho việc tiếp cận và sử dụng bền vững nguồn tài nguyên thiên nhiên từ đó chia sẻ công bằng và hợp lý lợi ích phát sinh từ việc sử dụng nguồn tài nguyên đa dạng sinh học.

-Dự án ABS-

Nguồn: https://vietnamabs.gov.vn/dang-ky-nhan-hieu-chung-nhan-thao-duoc-tam-dao-do-ta-phin/